Wat zijn designer drugs, research chemicals of NPS?
Designer drugs of NPS (nieuwe psychoactieve stoffen) worden ook wel research chemicals, RC’s of legal highs genoemd. De werking van deze stoffen lijkt vaak op klassieke drugs of medicijnen zoals XTC, speed of benzodiazepines. Een groot deel van de designer drugs is illegaal.
Welke soorten designer drugs zijn er?
Er zijn veel verschillende soorten designer drugs. De soorten (of groepen) hebben vaak lange en moeilijke namen zoals: fenetylamines of cathinonen. De verschillende soorten designer drugs lijken vaak op klassieke drugs. Met klassieke drugs worden middelen bedoeld die al langer gebruikt worden en waarvan de risico’s meer bekend zijn. Bijvoorbeeld wiet of cocaïne.
Veel designer drugs lijken op deze klassieke drugs. Ze verschillen alleen een klein beetje waardoor ze niet in de Opiumwet staan en dus (nog) niet verboden zijn. Neem bijvoorbeeld 1P-LSD. Deze stof lijkt heel erg op LSD. Maar er is een kleine aanpassing gedaan. 1P-LSD is niet verboden. LSD is dat wel. Zo ontwijken producenten en verkopers de wet.
Hoeveel mensen gebruiken designer drugs?
Ongeveer 1-2% van de volwassenen heeft weleens designer drugs gebruikt1Zo blijkt uit deze cijfers. De meeste mensen gebruiken de stoffen dus niet. Zelfs de meeste mensen die weleens drugs nemen gebruiken vaak geen designer drugs.
Als mensen designer drugs gebruiken dan gaat het meestal om middelen als 2C-B, 3-MMC en 4-MMC. Zo heeft 2,1% van de Nederlandse bevolking ooit 3-MMC gebruikt. Voor 2C-B was dit ook 2,1%2Zo blijkt uit de cijfers van de Nationale Drug Monitor uit 2023 (voor 3-MMC) en 2022 (voor 2C-B).
Andere NPS zijn nog minder populair. Voorbeelden zijn: 6-APB, DOC, 2-MMC of 3-CMC. Hoe vaak deze middelen worden gebruikt is niet bekend. Waarschijnlijk gaat het bij deze middelen om minder dan 1% van de volwassen Nederlanders.
> Lees in onze Nationale Drug Monitor meer feiten en cijfers over het gebruik van NPS
De risico’s van designer drugs
De risico’s van designer drugs zijn vaak niet bekend. Dit maakt het gebruik extra gevaarlijk. Soms worden de risico’s nooit duidelijk en soms pas als een grote groep mensen de stof gebruikt.
Er is heel weinig onderzoek met designer drugs gedaan op mensen en maar soms op dieren. Daarnaast zijn de middelen vaak niet door veel mensen gebruikt. Hierdoor zijn de effecten niet altijd duidelijk. Bij het gebruiken van designer drugs is iemand dus zijn eigen proefkonijn.
Een designer drug waarbij de risico’s pas achteraf duidelijk werden is 4-FA. Deze drug lijkt heel erg op de klassieke drug speed (pep of amfetamine). De effecten van deze twee drugs lijken daardoor erg op elkaar. Beide stoffen verhogen de hartslag, geven de gebruiker energie en zelfvertrouwen. Maar nadat 4-FA populair werd en meer mensen het gingen gebruiken werden de bijwerkingen ook duidelijker. Gebruikers kregen last van extreme hoofdpijn en in sommige gevallen hersenbloedingen 3Lees hier verder over 4-FA en hersenbloedingen. .
Research chemicals en wetgeving
De meeste klassieke drugs staan in de Opiumwet op lijst 1 en 2. Daarom is het illegaal om deze drugs te maken, hebben, kopen of verkopen. Een groot deel van de designer drugs staan in de Opiumwet op lijst 1A. Op deze lijst staan een aantal stofgroepen. Als een research chemical bij zo’n groep hoort, is deze automatisch verboden.
Als een stof niet op in de Opiumwet staat, valt deze onder de Warenwet. Vaak gelden er dus alleen regels zoals bij normale producten voor designer drugs, zoals regels voor bijvoorbeeld shampoo en plantenvoeding. Producten die onder de Warenwet vallen moeten o.a. een duidelijk etiket bevatten dat ook de gezondheidsrisico’s benoemt. Op de etiketten van designer drugs staat daarom “niet voor menselijke consumptie”. Op die manier houdt de verkoper zich aan de Warenwet.
Meer weten over de nieuwe NPS wetgeving? Bekijk de explainer video van het Trimbos:
