Wat zijn ontwenningsverschijnselen?
Iemand die een middel veel en vaak gebruikt, kan soms niet meer stoppen zonder last te krijgen van klachten. Deze klachten heten ontwenningsverschijnselen, afkickverschijnselen of onthoudingsverschijnselen. Het lichaam en de hersenen zijn dan zo gewend geraakt aan het middel, dat er klachten ontstaan als het middel niet meer wordt gebruikt.
Niet alle drugs of medicijnen geven ontwenningsverschijnselen. Als drugs of medicijnen wel ontwenningsverschijnselen geven verschillen die vaak tussen de middelen. De meeste klachten zijn vervelend. Sommige klachten zijn (levens)gevaarlijk. Iemand die (langzaam) mindert met gebruik zal meestal ook minder heftige ontwenningsverschijnselen ervaren.
Lichamelijke of geestelijke verslaving
Als mensen het over ontwenningsverschijnselen hebben gaat het vaak ook over lichamelijke en geestelijke verslaving. Dit heet ook wel lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid. Hiermee wordt bedoeld dat je lichaam gewend kan raken aan drugs of medicijnen. Maar ook dat je geest (psyche) gewend kan raken. Als je geest en lichaam gewend zijn aan een middel kunnen ze ook allebei ontwenningsverschijnselen geven als iemand stopt of mindert met gebruik.
Maar dit verschil is niet altijd duidelijk. Dit komt doordat het lichaam en de geest met elkaar verbonden zijn. Zo kan angst namelijk een gevoel zijn (geest) maar ook zorgen voor een verhoogde hartslag (lichaam). Het is beter om het te hebben over gevaarlijke en ongevaarlijke ontwenningsverschijnselen. Of iemand zomaar kan stoppen meteen middel of niet, hangt vooral af van het middel.
Ongevaarlijke ontwenningsverschijnselen
Mensen die verslaafd zijn aan middelen zoals cannabis (wiet/hasj), nicotine (tabak), ketamine, 3-MMC, speed en cocaïne kunnen klachten ervaren als ze stoppen of minderen met gebruik. Mensen kunnen dan wel vaak last krijgen van ongevaarlijke ontwenningsverschijnselen. Voorbeelden van dit soort ontwenningsverschijnselen zijn:
- Slecht kunnen slapen
- Angstig zijn
- Onrustig zijn
- Ongeduldig zijn
- Weinig zin hebben in dingen
- Somber of depressief zijn
Gevaarlijke ontwenningsverschijnselen
Mensen die verslaafd zijn aan drugs of medicijnen zoals alcohol, GHB, benzodiazepines, heroïne, oxycodon en fentanyl kunnen gevaarlijke klachten ervaren als ze stoppen met gebruik. Ze kunnen daarom niet zomaar stoppen of minderen zonder hulp van een arts. Ze kunnen last krijgen van de volgende gevaarlijke ontwenningsverschijnselen:
- Een insult of epileptische aanval
- Delirium tremens
- Hartritmestoornissen
- Psychoses
Er zijn ook ontwenningsverschijnselen na het stoppen met dit soort middelen die niet direct gevaarlijk zijn, zoals: trillen, zweten, ziek (grieperig) voelen en slecht kunnen slapen. Het kan wel zo zijn dat er na of tijdens deze klachten ook gevaarlijke klachten ontstaan.
Soms overlijden mensen als ze niet met de juiste hulp proberen te stoppen. Dit gebeurt vaak bij een delirium tremens. Iemand die een delirium tremens krijgt door te stoppen met veel alcohol te drinken zonder hulp heeft een grote kans om te overlijden. Sommige onderzoekers denken dat de kans daar op 1 op 3 is1Zoals te lezen is in dit onderzoek.
> Lees hier meer over verslaving
> Lees hier meer over hulp bij verslaving