Alles over drugstesten en aantoonbaarheid

Drugstesten worden veel gebruikt om te controleren of iemand drugs heeft gebruikt. Er zijn verschillende soorten testen die niet allemaal even betrouwbaar zijn. Deze testen kunnen urine, bloed, speeksel of haar controleren. 

In Nederland worden verschillende drugstesten uitgevoerd. Bijvoorbeeld door de politie. Zij gebruiken de speekseltest om te controleren of iemand misschien drugs heeft gebruikt en is gaan rijden. Of een huisarts die een urinetest uitvoert omdat hij of zij denkt dat een patiënt mogelijk gedrogeerd is. 

Wat voor drugstesten zijn er? 

Er bestaan vier soorten drugstesten: 

• Urinetest: hoe lang drugs een positieve urinetest geven hangt heel erg af van het middel. Sommige drugs geven maar een paar uur een positieve test. Maar anderen weer meerdere dagen of soms wel tot een maand. 

• Bloedtest: drugs zorgen vaak maar kort voor positieve bloedtest. Het gaat meestal om uren of een paar dagen. Een bloedtest is erg betrouwbaar.  

• Speekseltest: bijna alle speekseltesten in Nederland worden afgenomen door de politie. Drugs geven meestal niet erg lang een positieve speekseltest. Bijvoorbeeld 6-14 uur voor cannabis. Omdat de test niet erg betrouwbaar is krijgt iemand bij een positieve test van de politie een betrouwbaardere bloedtest.  

• Haartest: een haartest kan een redelijk lange tijd terugzien of iemand drugs heeft gebruikt. Maar de test is vrij duur en niet altijd betrouwbaar. Daarom wordt het in Nederland bijna niet gebruikt. 

Wil je weten hoe lang drugs aantoonbaar zijn? Kijk dan onderaan de pagina. 

Hoe werkt een drugstest? 

Een drugstest kan op verschillende manieren werken. De twee belangrijkste zijn de zelftest (immunoassay) en massaspectometrie. Massaspectometrie wordt vaak gebruikt als een bevestigingstest.  

Zelftest 

Een bekend voorbeeld van een zelftest is de coronatest. De coronatest is een zelftestspeekseltest. Bij een drugtest zijn er geen virusdeeltjes, maar drugs of reststoffen (metabolieten) van drugs.  

Een zelftest die maar één drug test (links) en een zelftest die meerdere middelen test (rechts) 

De meeste zelftesten in Nederland zijn urinetesten. Maar er komen ook speekselzelftesten voor. Bij de zelftest loopt de urine of het speeksel over een stukje papier. Op dat papier zitten stofjes die van kleur veranderen als ze genoeg drugs of reststoffen tegenkomen. Als er te weinig drugs of reststoffen in de urine of het speeksel zit of helemaal niet, dan verkleurt het streepje niet. 

Het nadeel van de zelftest is dat er ook andere dingen de stof op het papier van kleur kunnen doen laten veranderen. Bijvoorbeeld supplementen of medicijnen. Een zelftest die positief is kan daarom gebruikt worden voor een goed gesprek, maar niet voor zekerheid of een veroordeling. Daarvoor is een massaspectometrietest de beste optie.  

Massaspectometrie

Massaspectometrie (onderdeel van bevestigingsonderzoek) is een speciale drugstest. Het is een heel precieze test. De uitslag is daardoor erg betrouwbaar. Deze test wordt gedaan als er zekerheid nodig is. Bijvoorbeeld bij een belangrijke beslissing zoals een rechtszaak of als de speekseltest van de politie positief was. Deze test is duurder om uit te voeren dan een zelftest. 

Hoeveel drugs geeft een positieve drugstest?

Hoeveel van een drug zorgt voor een positieve test hangt van de afkapwaarde van de drug en het soort test af.  

Afkapwaarde 

Een afkapwaarde (drempelwaarde) is een minimale hoeveelheid drugs of reststoffen die iemand in de urine, het bloed, haar of speeksel moet hebben. Iemand kan bijvoorbeeld de rook van een joint inademen die een voorbijganger op straat uitblaast. De cannabisrook krijgt iemand dan binnen, maar dit is veel te weinig om effecten van te voelen. De drug is dan technisch gezien aanwezig in het lichaam. Maar de hoeveelheid zorgt niet voor een positieve test. De afkapwaarde is voor elke drug anders. 

Het soort test 

Naast dat elke drug een andere afkapwaarde heeft, heeft elke test ook een andere afkapwaarde. Een bloedtest op cannabis heeft niet dezelfde afkapwaarde als een urinetest op cannabis. 

Hoe lang zijn drugs aantoonbaar?

Hoe lang een drug aantoonbaar is hangt af van 4 dingen: 

1. Welke drug iemand heeft gebruikt
Het ene middel geeft langer een positieve test dan het andere. GHB is bijvoorbeeld erg snel weer uit het lichaam, maar voor cannabis kan dit soms weken duren. 

2. Of er getest wordt op speeksel, urine, bloed of haar
In haar is drugs het langste aan te tonen. In speeksel meestal het kortste. 

3. Persoonlijke verschillen
Hoe snel een drug uit het lichaam gaat verschilt per persoon. Oudere mensen breken bijvoorbeeld drugs (en medicijnen) vaak langzamer af. Maar ook mensen van dezelfde leeftijd kunnen grote verschillen hebben in de snelheid van afbraak.  

4. Veel en vaak gebruik of eenmalig
Iemand die vaak en veel gebruikt test vaak langer positief. Maar een dubbele dosis betekent niet dat iemand ook twee keer zo lang positief test.