Waarom je het woord ‘zombiedrugs’ beter niet kan gebruiken 

Op het nieuws en het internet lees je soms het woord ‘zombiedrugs’. Bijvoorbeeld in een nieuwsbericht of in de titel van een video. Maar het is schadelijk om het woord zombiedrug te gebruiken. Onderzoekers en verslavingsexperts adviseren daarom: gebruik het woord daarom niet. Het is een negatieve naam en wordt vaak gebruikt voor een al kwetsbare groep mensen¹Dat is te lezen in dit onderzoek over het gebruik van het woord ‘zombiedrugs’.

Wat denken mensen dat een ‘zombiedrug’ is?

Als mensen ‘zombiedrugs’ zeggen, bedoelen zij vaak deze drugs: 

• Flakka, een drug die energie geeft 
• Fentanyl, een heel sterke pijnstiller die ook soms door heroïne zit. 
• Xylazine  (tranq), een verdovend medicijn voor dieren 

Sommige mensen denken dat deze drugs mensen in een soort ‘zombie’ verandert. Dat komt vooral door filmpjes op sociale media. Maar deze drugs zijn heel verschillend. Ze hebben elk hun eigen effect en risico’s. Deze drugs horen niet bij 1 groep ‘zombiedrugs’. Een groep ‘zombiedrugs’ bestaat niet. 

Wat zie je dan in de video’s op het internet?

Op de video’s zie je mensen met onbegrepen gedrag. Ze kunnen langzaam bewegen, verward kijken, of in een opvallende houding staan. Soms kunnen mensen agressief worden. Het gedrag lijkt dan een beetje op een ‘zombie’ uit een film. Door het woord ‘zombiedrugs’ te gebruiken lijkt het alsof er maar 1 oorzaak is. Maar het gedrag kan ook een andere reden hebben: 

• Mentale problemen, zoals depressie en angst 
• Een psychose of een delier, waarbij iemand zich verward gedraagt 
• Stress of trauma  
• Ontwenningsverschijnselen (van een andere drug) 
• Bijwerkingen van medicijnen 
• Slaaptekort of uitputting 

Het opvallende gedrag kan dus komen door drugs, maar het is vaak een combinatie. Ook kan het zijn dat iemand helemaal geen drugs heeft gebruikt op dat moment.  

Waarom is het woord ‘zombiedrugs’ schadelijk?

Door het woord ‘zombie’ te gebruiken, lijkt het alsof mensen die drugs gebruiken geen echte mensen meer zijn. Ze lijken dan gevaarlijk of eng. Dit beeld noemen we een stigma. Door dit stigma durven zij minder snel hulp te zoeken. Zij praten dan minder snel over hun problemen met verslaving.  

Het nieuws en het internet geven veel aandacht aan extreme dingen. Daardoor lijkt het alsof dit gedrag vaak voorkomt. Maar dit is niet zo. Veel mensen die deze middelen gebruiken zijn kwetsbaar. Hulp is vaak een betere oplossing dan dat er een video over een persoon gedeeld wordt. 

Wat kan je dan wel zeggen?

In plaats van ‘zombiedrug’ is het beter om duidelijk te zijn over de stof die iemand gebruikt. Je kunt dan bijvoorbeeld zeggen: 

• Flakka 
• Fentanyl 
• Xylazine (tranq) 

Door de juiste naam van de drug te gebruiken kan je makkelijker uitleggen wat een drug doet. En welke risico’s er zijn. Het zorgt ook voor minder angst voor de mensen die het nieuws lezen of de video’s kijken. Zo help je mensen beter begrijpen wat er aan de hand is. En zo maak je het makkelijker om over drugsgebruik te praten zonder iemand slecht te laten voelen. 

In veel gevallen is het alleen niet zeker of iemand iets heeft gebruikt. Het is daarom het beste om bij de feiten te blijven. Weet je niet zeker of iemand iets heeft gebruikt? Benoem dit dan ook niet. Heeft iemand wel zeker iets gebruikt maar is het onbekend welk middel? Benoem dan ‘drugs’ en gok niet om welke drug het kan gaan.  

Het is belangrijk om goed na te denken hoe je over drugs schrijft. Vaak kan schrijven over drugs per ongeluk voor vervelende gevolgen zorgen. Het is daarom vaak het beste om niet te schrijven over drugs. Als iemand toch wil schrijven over drugs dan zijn er handvatten om dit goed te kunnen doen. Je kan hierover lezen in op de pagina over drugscommunicatie van het Trimbos Instituut. 

> Lees hier meer over hoe je over drugs kan schrijven 

Veelgestelde vragen

Waarom denken mensen dat Flakka een zombiedrug is?

Flakka wordt regelmatig een zombiedrug genoemd. Het is niet duidelijk waarom dat zo is. Het kan komen dat door keuzes van de media om de woorden samen te noemen.